KARŞI KOYMAK MÜMKÜN MÜ?
Trendler yazımın beşincisinde Bernard Marr’ın Uygulamada İş Trendleri (Business Trends in Practice) kitabındaki sırasıyla özetliyorum: Sıra “ürün ve hizmetleri (işletmelerin sunduklarını) yeniden düşünmek” konusunda geldi.
Artık kaçınılmaz olarak yakın gelecekte hayatımıza hakim olacak bu global değişimin gücü tüm piyasaya yön verecek kadar güçlüdür. Çoğumuzun direkt / endirekt tükettiğimiz ürün / hizmet anlayışında büyük değişiklikler göreceğiz ve bunları talep etmiyor olsak bile cazibelerine karşı koyamayıp kısa zamanda benimseyeceğiz. Çünkü bunlar hem tatmin hem de fiyat açısından avantajlı olacaklar. Onun için bilmek geleceği görmek açısından yararlıdır. Tabii bunlar kehanet değil öngörüler… Ama bunları bilip hazırlanmak kişisel ve kurumsal başarımızın gereği olduğu kadar aynı zamanda kişisel ve ailevi tatmin ve ekonomimiz açısından gereklidir. Bu yazıdan da çok yararlanacağınızı umuyorum. Yarın da bu serinin son yazısını yayınlayıp bu konuya nokta koyacağım. #mutluetmutluol
İlk yazımda ise Geleceğin Organizasyonlarını Şekillendirecek 5 Küresel Trendi ve Her Liderin Bilmesi Gereken 10 Mega Teknoloji Trendini özetlemiştim(https://muratulker.com/y/bircok-isletme-daha-ileri-goruslu-rakipleri-tarafindan-geride-birakilacak/). İkinci yazı enerji ve sağlık sektöründe trendleri anlattım. https://muratulker.com/y/daha-proaktif-ve-ongorulu-olmaliyiz/.
Üçüncü yazıda ise tarım ve inşaat alanındaki trendler vardı. (https://muratulker.com/y/sektorlere-gore-trendler-ii/).
Dördündü yazıda ise finansa ve inşaat alnındaki yenilikler (https://muratulker.com/y/ne-olacak-bu-paranin-ve-ulasimin-hali/).
İşletmeler gerçek değer katmaya ve müşterilerin sorunlarını çözmeye devam etmek istiyorlarsa, meydana gelen büyük değişimleri hesaba katmak için ürün ve hizmetlerini yeniden düşünmek zorunda kalacaklar. Bu kolay bir iş değil. Her şeyi yeniden hayal etmek ve potansiyel olarak mevcut iş modelinizi yok etmek cesaret ister.
Elbette çoğu işletme, müşterilerle bağlantı kurmak için dijital yolları benimsemiştir. Ancak geçmişte bu dijitalleşme yolculuğunun dijital kanalları; web siteleri, sosyal medya ve eklentileri olarak değerlendiriliyordu. Artık durum tamamen değişti ve müşteriler giderek daha fazla dijital kanalı takiben bir işletmeye geliyor. Diğer bir deyişle dijital artık önce geliyor.
Uygulamada Devrim (Apps ve Super Apps):
Uygulama (App) artık her biri müşteriye açılan bir başka kapıdır. Şu anda tam 7 milyon Uygulama (App) var. Bunlar müşteri kazanmak, onlarla etkileşim kurmak, onlar hakkında daha fazla bilgi edinmek ve deneyimlerini geliştirmek için değerli bir araçtır. Günlük olarak, banka hesabı kontrol etmekten müzik seçmeye kaç uygulamaya (App) girip işlem yaptığınızı bir düşünün. App’ler her sektörü alt/üst ettiler. Uygulamaların artık işin bir uzantısı değil, işin kendisi olduğunu anlamanın zaman gelmedi mi? Bu şirketlerin kendilerini dijital öncelikli, uygulama merkezli model etrafında yeniden düzenlemeleri gerektiği anlamına geliyor. Müşteri hizmetlerinden iş geliştirmeye kadar işinizin tüm yönlerinde olmak üzere! Türkiye dahil otomobil ve scooter kiralama hizmetlerinin Uygulamalar (App) üzerinden nasıl yapıldığı önemli örneklerdir. Sağlık alanında DNA temelli uygulamalar gittikçe yaygınlaşmaya başladı. Yine doktor hizmetleri salgının yaygınlaştırdığı hizmetler oldu. Ve artık zamanımız birçok hizmeti aynı anda veren süper app’ler çağı. Endonezya kaynaklı Gojek Uygulaması (App) Güneydoğu Asya’da dijital ödemeden, yiyecek içecek servisine, kargo hizmetinden mesajlaşmaya kadar her türlü hizmeti sunuyor. 2015’te kuruldu ve şu anda günde 7 milyondan fazla talep karşılıyor. Uygulama (App) yazdırmak, sürdürmek, talebi karşılamak yeni yetenekler gerektiriyor. Artık müşteri deneyimi başarısı tüm müşteri deneyimini Uygulama (App) üzerinde entegre etmeye dayanıyor. Bu da bizi daha önce bir yazımda anlattığım omnichannel (çok kanallılık) konusuna getiriyor. ( https://muratulker.com/y/degisen-tuketici-degisen-kanal-yapisi-ve-seattleda-bir-goya/)
Çok kanallı deneyim farklı kanallı (multichannel) ile karıştırılmamalıdır. Farklı kanallı bir ortamda, müşteriler markanızla çeşitli şekillerde bağlantı kurabilir, ancak bu kanalların mutlaka birleşik ve uyumlu olması gerekmez. Ancak çok kanallı bir yaklaşımla, müşteri veya kullanıcı farklı kanallar (mobil uygulama, masaüstü web sitesi, mağaza, telefon) arasında sorunsuz bir şekilde hareket edebilir ve gerçekten uyumlu bir deneyimin keyfini çıkarabilir. Bugün Starbucks, Timberland, Domino’s ve Disney çoklu kanalı en iyi uygulayan markalardır.
Yeni ve Yalnızca Dijital Ürünler Oluşturmak
Gerçek dünya ile dijital arasındaki sınır giderek daha anlamsız hale gelmiştir. Bu birçok şirketin yalnızca dijital ürünlere odaklanmak isteyeceği anlamına geliyor. Birçokları için bu, akıllı, YZ odaklı ürünler anlamına gelecektir.
Moda endüstrisi DressX ile geniş bir dijital repertuvar içinden imajınıza uygun dijital elbiseyi öneriyor ve siz bu elbiseyle Instagram hesabınızda hava atıyorsunuz.
Cameron James Wilson sadece dijital modellerin boy gösterdiği bir dijital modelleme Ajansı kurdu. Portföyünde sadece Shudu gibi sanal modeller bulunuyor.
2021’de dünyanın ilk robot vatandaşı Sofia, dijital sanat çalışmasını açık artırmayla NFT olarak satan ilk robot oldu. Andrea Bonaceto isimli sanatçının yardımıyla üretilen 12 dakikalık “Sophia Instantiation” isimli eser 688.888 dolara satıldı. Diğer bir trend sentetik medya trendidir. Bilgisayar tarafından metin, görsel, video ve ses üretilmesidir. Google Assistant, Alexa sentetik medya kullanır. Synthesia realistik dijital avatarınızı kullanarak profesyonel görünümlü sentetik videolar üreten bir şirkettir. İçeriği de bilgisayar ürettiği için video dakikalar içinde üretilir.
DAHA AKILLI ÜRÜNLER, DAHA AKILLI HİZMETLER
Sensörlerin küçülen boyutu ve maliyeti göz önüne alındığında, hemen hemen her şey akıllı hale getirilebilir. En önemlisi akıllı ürünlerin bağlanabilirliğidir. Akıllı ürünler, verileri toplayarak ve ileterek çevrelerine ve/veya kullanıcının tercihlerine tepki vermeyi öğrenebilir, böylece tüketiciler ve ürünler arasındaki etkileşimleri daha anlamlı hale getirebilir. Son dönemin gözde akıllı ürün ve hizmetleri şunlardır: ev termostatları, arabalar, robot vakum, YZ özellikli kahve makineleri, buzdolapları, ampuller, otonom gemiler, köpek kulübesi kapıları, robotik çim biçme makineleri, akıllı uçan güvenlik kameraları, google haritaları, tiktok’tan YZ odaklı sosyal medya içeriği, – Oracle tarafından kendi kendini iyileştiren, özerk veritabanı, YZ tabanlı toplantı notları, aile içi istismar konusunda yardım için YZ chatbot
Kuruluşunuz ister ürüne dayalı bir işletme ister bir hizmet sağlayıcı veya ikisinin bir karışımı olsun, şu konulara dikkat etmelidir:
–YZ odaklı ürünler ve hizmetler artık büyük teknoloji firmalarının tek etki alanı değil.
Gelecekte, hemen hemen her ürün ve her hizmette bir miktar YZ öğesi bulunacaktır. Sonuç olarak, her şey daha akıllı hale geliyor ve bu eğilim ortadan kalkmayacak.
–Bu nedenle her şirket, akıllı herhangi bir şeye ve her şeye olan bu arzunun kendi ürün ve hizmet tekliflerini nasıl etkileyeceğini düşünmelidir.
–Ürünlerinizi ve hizmetlerinizi daha akıllı hale getirmenin birçok avantajı vardır. Müşterilerinizin ürün veya hizmetinizi nasıl kullandıkları, alışkanlıkları ve tercihleri vb. hakkında daha iyi bir anlayış geliştirebilir ve bu verileri teklifinizi geliştirmek, müşterilerle daha derinden etkileşim kurmak, daha iyi ürünler ve başarılı hizmetler oluşturmak ve geleceği yönlendirmek için kullanabilirsiniz.
İleriye baktığımızda, sesli kontrol ve Siri ve Alexa gibi akıllı asistanlarla entegrasyon, akıllı ürünler (ve belki de akıllı hizmetler için) için daha da önemli hale gelecektir.
MİKRO ANLARIN YÜKSELİŞİ VE DAHA FAZLA KİŞİSELLEŞTİRMEK
Geçmişin kitlesel pazarlama stratejileri ölüyor. Bu hiper bireyselleşme çağında, insanlar kendilerini özel hissetmek istiyor. Markaların bireysel ihtiyaçlarını anlamasını ve yanıt vermesini beklemeye başladılar. Kendilerine özgü bir şey istiyorlar. Ve hızlı istiyorlar. İnsanların ortalama dikkat süresi artık bir akvaryum balığından daha kötü. Zamanımız kısıtlı ve sürekli içerik bombardımanı altındayız. Bu da hızlı çözümlere ihtiyacımız olduğu anlamına geliyor. Hızlı tempolu, dijital çağda, işletmeler için zorluk ve fırsat, müşterilerin belirli bir ürün, bilgi veya herhangi bir şeyi aradığı o anları tam olarak belirlemek ve ardından bunu onlara hızla sunmaktır.
Niyetlenme açısından zengin anlar, bir kişinin bir cihazı bilmek, bir şey satın almak veya bir yere gitmek istediği için eline aldığı anlardır. Belki bir konu hakkında bilgi arıyorlar, bir görevi tamamlamaya çalışıyorlar, bir şey satın almak istiyorlar veya yerel bir işletme bulmaya çalışıyorlar, Ne istiyorlarsa şimdi istiyorlar ve ihtiyaçlarını karşılayacağını düşündükleri markalara yönelecekler. Accenture mikro anları “anlık piyasalar” olarak adlandırıyor, yöneticilerin yüzde 85’i gerçek zamanlı veya gerçek zamanlıya yakın teslimatın bir sonraki büyük rekabet avantajı dalgası olduğu konusunda hemfikirdir. Başka bir deyişle, iş başarısı artık sadece pazarları ele geçirmekle ilgili değil; anları yakalamakla ilgilidir.
Kişiselleştirilmiş Hizmetlerin İlham Veren Örnekleri
Deloitte’nin raporuna göre tüketicilerin çoğunluğu kişiselleştirilmiş ürün ve hizmete %20 daha fazla ödemeye hazır ve kişiselleştirmenin nasıl gerçekleştirileceğini de bilmek isterler. Burada önemli olan nokta artık teknolojinin kişiselleştirmeyi büyük ölçekte yapabilmesidir. Bu nedenle kişiselleştirmenin bir sonraki dalgası kitlesel kişiselleştirmedir.
Kişiselleştirilmiş hizmetlerin iki güçlü örneği, Google’ın kişiselleştirilmiş arama işlevi ve Netflix’in kişiselleştirilmiş içerik önerileridir. Bunların her ikisi de öneri motorları tarafından yönlendirilir. Öneri motoru, kullanıcı (yaş, cinsiyet vb.), geçmiş etkinlikler (puanlamalar, incelemeler ve satın almalar gibi) ve benzer kullanıcıların (“kişiler” gibi) davranışlarına dayalı olarak bilgi, ürün ve hizmetler öneren herhangi bir sistemdir; X’i alan Y’yi de satın aldı gibi. Öneri motorları, işletmelerin müşterilere kişiselleştirilmiş ürünler, hizmetler ve bilgiler sağlamasının ve genellikle daha iyi, daha anlamlı bir kullanıcı deneyimi sağlamasının inanılmaz derecede verimli bir yoludur.
Sigortacıların yüzde 90’ı özelleştirme entegrasyonunun sigortacılıkta bir sonraki büyük rekabet avantajı dalgası olduğu konusunda hemfikir. Giderek daha kişisel hale gelen sadece hizmetler değildir. Geniş bir ürün yelpazesi de ihtiyaçlarınıza göre özelleştirilebilir. Nike belirli tasarımlarının kişiselleştirilmesine izin veriyor. 3B teknolojisi ölçeğine geldiğinde bu hizmeti daha da kişiselleştireceğini söylüyor.
Kişiselleştirme ürkütücü gelebilir, bu nedenle gizlilik bilincine sahip bir yaklaşım benimsemeniz önemlidir. Bu hangi verileri topladığınız konusunda şeffaf olmak, müşterilere istediğinde vazgeçme şansı vermek ve karşılığında gerçek bir değer sunduğunuzdan emin olmak anlamına geliyor.
ABONELİK VE HİZMETLEŞTİRMEK
Ürün ve hizmetlerin sensörler aracılığıyla veri alıp verebileceğinin farkında olan her türden kuruluş, artık müşterilerini özenli abonelik tabanlı hizmet ve ürünlerle memnun edebilir. Bu trend, müşterinin bir ürün veya hizmeti ihtiyaç duyduğu anda ve ihtiyaç duyduğunda satın aldığı geleneksel bir iş modelinden, bu ürün veya hizmeti düzenli olarak almak için kaydoldukları bir iş modeline geçmekle ilgilidir. Müşteri, otomatik yenilemelerden yararlanır ve sevdikleri markalarla daha derin bir bağ kurar. Bu arada, işletme öngörülebilir gelir üretir, çünkü müşteriye değer sağlamaya devam ettiğiniz sürece, onlar bunun için ödeme yapmaya devam edecek ve müşteri bağlılığını artırmanın getirdiği tüm ticari avantajlardan yararlanacaktır. Nedir bunlar bakalım:
1-İnternet üzerinden yayın / içerik hizmetleri (Streaming and content)
Buna ‘Netflix modeli’ de denir. Netflix internet tabanlı video izleme veya abonelik iş modelini icat etmemiş olabilir ancak kesinlikle kitlelere yayılmasını sağlayandır. Amazon Prime, Apple Tv Netflix’in peşinden abonelik işinde büyüyen markalardır.
2-Hizmet olarak teknoloji
Bulut bilişimdeki gelişmeler ve YZ’nin tüketici ihtiyaçlarını karşılamadaki önemi ve robotlar, onları abonelik temelinde teknoloji çözümleri sunan bir dizi sağlayıcılar haline getirildi. Salesforce, Amazon Web, Microsoft Azure, Google Cloud, AliBaba Cloud, IBM Watsons buradaki önemli oyunculardır. Start-up Trombia Technologies ürettiği robotları abonelik sistemiyle kiralıyor.
3-Abonelik kutuları
Abonelik kutusu iş modeliyle, hemen hemen her ürün türü, ne kadar niş olursa olsun, abonelik olarak sunulabilir. Burada ürünler düzenli olarak doğrudan müşterinin kapısına teslim edilir. Genellikle, kutu içeriğinin müşterinin tercihlerine, alışkanlıklarına, önceden beğenilen ürünlere vb. göre kişiselleştirilebildiği bir tür özelleştirme öğesi vardır. Müşteriler, bu öğeleri önceden seçebilirler. Flex kadın Hijyen Ürünlerini abonelik yöntemiyle satar. Blacksocks da meşgul iş insanlarına abonelik usulü çorap satıyor. Çinde YCloset markası aylık bazda kadınlara yine abone usulü kıyafet kiralıyor. Birchbox 15 dolara son moda kozmetik ürünlerini gönderiyor. Dollar Shave Club ise aylık bazda erkek bakım ürünlerini evlere göderiyor. Artık bir ürün aldığınızda, abonelik olarak sunulan ek hizmetlerden yararlanabilirsiniz. Mesela ABD’de Peloton markalı koşu bandı aldığınızda sanal bir gruba üye olup antrenman yapabiliyorsunuz ve bu antrenmana koşu bandı ya da bisiklet üzerindeki ekrandan katılabiliyorsunuz.
ARACILARI ORTADAN KALDIRMAK
Markalar Doğrudan Tüketiciye Nasıl Gidiyor?
Tüm sektörlerdeki markaların çevrimiçi kanallar aracılığıyla müşterilere yeni, doğrudan yollar bulması gayreti bir süredir devam ediyor. Bankalar ve perakendeciler gibi aracı kuruluşlar için bu eğilim açıkça önemli bir zorluğu temsil ediyor. Geçmişte oldukça güçlü olan bu aracılar denklemin dışına itiliyor, bu da her türden aracı kuruluşun bu eğilimin işleri üzerindeki potansiyel etkisini değerlendirmeye başlaması gerektiği anlamına geliyor.
Doğrudan Tüketiciye Trendini Keşfetmek
Aracısızlaştırma olarak da bilinen “doğrudan tüketiciye” trendi, esas olarak, son tüketiciyle doğrudan bağlantı kurmak için perakendeciler, toptancılar, distribütörler ve reklamcılar gibi tedarik zincirindeki geleneksel aracıları atlamak anlamına gelir. Bugün Loreal ve Disney dahil “doğrudan tüketiciye” trendini benimsiyorlar. Ayrıca Tesla, Warby Parker gözlükleri, BarkBox evcil hayvan malzemeleri, Gymshark ve Nike bu spor giyim trendini benimseyen diğer markalar. Ayrıca blok zincir teknolojisi de daha önce belirttiğim gibi bankacılık sektöründe aracıları ve şubeleri ortadan kaldırıyor. Türkiye’de katılım bankacılığı dahil dijital bankacılığa geçiyor, birçok şube kapanıyor. Sigorta sektöründe sadece dijital platformda olan satıcılar var. Birçok kırtasiye, kitap platformuyla Doğrudan Tüketiciye trendinin bu sektörleri de etkilediğini görüyoruz. İster bir ürün veya hizmet işletmesi, ister bir tedarikçi veya aracı olun, Doğrudan Tüketiciye trendinin işinizi bir şekilde etkileyeceğinden emin olabilirsiniz. Doğrudan Tüketiciye trendi size değerli müşteri verileri sağlar ve bu veriler gelecekte daha güçlü bir iş kurmanıza yardımcı olacaktır. Yurtdışında Deliverioo ve Doordash, Türkiye’de yemek sepeti restoran siparişlerinin teslimatıyla sektörü alt/üst etmişlerdir. İşletmeniz için doğru yol, Doğrudan Tüketiciye kanalları ile değer katan aracı kanalları harmanlayan dengeli bir yaklaşım olabilir.
B2C’den C2Cye Geçiş, Hepimizden Herkese
Tüketicilerin mal ve hizmet temini veya ticaret yapmak için diğer müşterilerle bağlantı kurduğu müşteriden müşteriye (C2C) ekonomisi, Uber, Facebook ve Etsy gibi devasa platform işletmelerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Ne de olsa bu etkileşimleri ve işlemleri kolaylaştırmanın bir değeri var. İşte burada yeniden aracılık eğilimini görüyoruz.
Kitle kaynak kullanımı; geniş bir katılımcı grubundan internet aracılığıyla fikir, beceri ve hizmet tedarik etme (crowdsourcing) sürecidir. Bu aynı zamanda bu eğilimin bir parçasıdır, çünkü kitle kaynak kullanımı platformlar tarafından desteklenmektedir.
Dünyanın en değerli şirketlerinin listesine bakın ve bunların çoğu artık platform işletmeleridir, örneğin Airbnb, Facebook, Google, ebay, Twitter, Amazon, Hepsiburada, Trendyol, Winngie (aracısız komisyonsuz para takas platformu), Instacar (yerel market alışverişine aracılık), Gifthub (yazılımcı işbirliği platformu, Microsoft’un 7.5 milyar dolara almıştı).
Paylaşım ekonomisi olarak müsait park yerlerini bir App üzerinden ihtiyaç sahiplerine sunan Justpark, boşta duran araçların kiralandığı Zipcar, Türkiye’den ikinci el satış App’leri Letgo ve Dolap’ı örnek olarak gösterebiliriz.
Platform işletmeleri büyük hacimli yeni aracılardır; özellikle blockchain (blok zincir) teknolojisi, tüketicilere direkt çalışma imkanı sunduğu için bir tehdit olabilir. Ama mevcut platformlar da blok zincir teknolojisinden yararlanıyorlar ve hatta blok zincir üzerine inşa edilmiş yeni platformlar da var.
İşletmeniz geleneksel bile olsa, platform yani yeni aracı trendinin sizin için ne gibi fırsatlar ve tehditler barındırdığını incelemelisiniz. Değişen Pazar yapıları ile ilgili yazımda malumat var. (https://muratulker.com/y/tuketici-magazalara-geri-doner-mi-bildigimiz-perakendeciligin-sonu-mu-geldiyani-dukkanlarin-hepsi-kapanacak-mi/)
DAHA ETKİLEYİCİ DENEYİMLER
Günümüzün tüketicileri, özellikle Y kuşağının %75’i deneyimleri mamüllerden daha değerli bulduğunu söylüyor. Soru artık şudur: “İnsanlar neden mağazalara şahsen gelsinler?” Günümüzde perakendecilerin mağaza içinde ilgi çekici hatta baştan çıkarıcı kişisel deneyimlerle katma değer oluşturması gerekiyor. Demek kikilit soru şudur: “Bu müşteri etkileşimini bir deneyime dönüştürerek nasıl daha fazla değer katabiliriz?”. AG, SG gibi GG (Augmented Reality, Extented Reality, Genişletilmiş Gerçeklik) teknolojileri geliştikçe sanal deneyimlerin çok daha sürükleyici ve gerçekçi olma potansiyeline sahiptir.
Ayrıca mağaza içinde bugün Gucci, John Lewis gibi klasik markalar cazip kalmak için özel turlar düzenliyor, restoranlar açıyorlar, online moda platformları ile mağazalarını çekici kılıyorlar. İndirim moda mağazalarından Primark sinemavari deneyim için büyük mağazalara dev ekranlar ekliyor, Vans moda markası Londra’da “House of Vans” adı altında binlerce metrekarelik “buluşma noktaları” oluşturuyor; buz pateninden, sanat galerisine kadar farklı alanlarda hizmetler ekleyip ürünlerini de satmaya çalışıyor.
BİLİNÇLİ TÜKETİM SÜRDÜRÜLEBİLİR, SORUMLU ÜRÜNLER İÇİN TÜKETİCİ TALEBİ
Çevresel ve toplumsal etki artık önemli bir husus, ama her dört Y kuşağından üçü sürdürülebilir ürünler için daha fazla ödemeye istekli olsa da, hala uygun fiyatlar ve şartlar istiyor. Tüketiciler özellikle ürünün nasıl/neden üretildiğini ve üretim yerini bilmek istiyorlar. Şimdi tüketiciler satın almadan önce bunlara online olarak erişebildikleri için teknoloji şeffaflık sağlıyor.
Bu trendden en çok etkilenen gıda sektörü. “Bilinçli Gıda Tüketimi” deyince akla organik ürünler, sürdürülebilir deniz ürünleri, bitkisel et ve süt ürünleri geliyor. Bir de daha farklı bir bazı olan palm yağı tepkisi var. Aslında konu Türkiye’deki sanıldığı gibi Palm Yağı’nın sağlığa zararı değildir. Bu dünya gündeminde değil, çünkü böyle bir sağlık sorunu yok ama palm plantasyonlarının olduğu ülkelerde yağmur ormanlarının ve bazı hayvan türlerinin gördüğü zarar yani sürdürülebilir olmamasının oluşturduğu tepki var! Ve insanlar “sürdürülebilir palm sertifikası” olan dolayısıyla çevreye zarar vermeyen palm yağı markalarını tüketmek istiyorlar.
Diğer yandan artık otomobil ve ambalaj endüstrisinin, turizm ve moda sektörünün çevre dostu olması, sürdürülebilirliğe hizmet eden yaklaşımlar içinde olması bekleniyor. Güney Kore’de Coupang isimli en büyük e-ticaret firması Amazon’a gönderilerinde çok fazla büyük kutu ve koruyucu eleman kullandığı için savaş açmış durumdadır. Amazon’un kullandığından %75 daha az kutu ve ambalaj malzemesi kullandıklarını ifade ederek rekabet avantajı yaratıyor.
İnsanlar sadece sorumlu ürün tüketmek değil, tatillerini de sorumlu tesislerde yapmak istiyorlar. Bugün çevre dostu tesisler kesinlikle daha “yüksek segment” algısıyla kendilerini farklılaştırıyorlar. Bugün moda markalarının çoğu aynı şekilde üretimlerinde karbon emisyonunu en aza indirecek şekilde davranıyorlar. Adidas Parley Ocean Plastic firmasıyla işbirliği halinde okyanuslardan elde edilen plastiğin geri dönüşümü ile elde edilen maddeden ayakkabı üreterek satıyor.
Önemli bir konu da temizlik ürünlerinin plastik ambalajlarıdır. Birçok firma geri dönüşümlü plastikten üretilen ambalaj kullanıyor ve bunun iletişimini yapıyor, çünkü sürdürülebilirlik referanslarınızı hedef kitlenize anlatmanız çok önemlidir.
Tabii ki, daha sürdürülebilir ürünler sunmak işin neticesidir; ama kuruluşlar proseslerini de sürdürülebilir hale getirmelidirler.
Not: Açık kaynak niteliğindeki bu yazı yazar zikredilerek iktibas edilebilir. Telif gerektirmez.