Fethi Ağalar beyden paylaşıyorum;
Bu hafta içinde batı basınında enflasyon üzerinde bir çok yazı yayınlandı, bir çok ekonomist görüş ve önerilerini paylaştı.
Hepsinin ortak görüşleri;
a) Enerji ve petrol fiyatlarında olan artışlar, petrol fiyatlarının son yedi yılın en yüksek seviyesinde olması en önemli neden. Diğer nedenler ise;
b) Pandemi sırasındaki yasaklar sonrası kendilerini sokağa atan tüm dünya insanlarının satın alma isteklerinin yarattığı ürün darlığı. Bu dönemde üretimin ana üssü olan uzak doğuda çalışamayan fabrikalardan dolayı oluşan üretim açığı ve bu fabrikaların İhtiyacı olan plastikten demir çeliğe, keresteden çimentoya kadar tüm ham madde üretiminin aksaması ve bu alanlarda oluşan 80%leri bulan fiyat artışları.
c) Bu kadar talebe cevap veremeyen lojistik firmalarından kaynaklanan fiyat artışları. Pandemi öncesi Uzak Doğudan Avrupa’ya 1.500 dolar civarında bir ücretle taşınan kırka kırklık bir konteynerin bu günlerde 17.000 doları bulan taşıma maliyetleri.
d)Aynı dönemde çalışma hayatında oluşan değişimler, iş değiştirmeler, yerleri doldurulamayan elemanlar. Geçen yılın Nisan ayında Amerika’da bu güne kadar en yüksek rakam olan ve hiç görülmeyen 4 milyon insanın işlerinden ayrılması ve bunların yerine eleman bulunamayınca eleman bulabilmek için fazladan verilen bin dolardan başlayan işe başlama primleri ve maaş zamları ile iş başı yapan işçiler.
e) İklim değişimlerinin getirdiği fiyat artışları. Bunun en güzel örneklerinden biri dünyanın en büyük kahve üreticisi olan Brezilya’da olan son yüz yılın en büyük kuraklığı sonucunda kahve üretiminin aksaması ve kahve fiyatlarda oluşan anormal yükselmeler.
Bunlara her ülke bazında değişen nedenleri ekleyebilirsiniz ama bu ana nedenler değişik biçimlerde de olsa bizim için de geçerli olan nedenler. Önemli olan konuşmak değil bunlara karşı tedbirler almak ve enflasyonu kontrol altına almak. Fakat bizim alacağımız tedbirler, ne petrol, ne hammadde, ne taşıma, ne iklim değişiminden kaynaklanan fiyat değişimlerini etkilemeyeceğine göre, buna göre insanlara destek olmak ve bunlarla yaşamayı öğrenmek ve bu gerçekleri halkla paylaşmak zorundayız.
Tüm dünya bu günlerde bunu yapıyor ve halka destek vererek bu dönemi en az zararla atlatmaya çalışıyor. Bu Cuma, İngiltere’nin sanayi odaları, ticaret odaları, küçük işletme birlikleri, yönetici birlikleri, iş veren konfederasyonlarından oluşan beş büyük kuruluş, maliye bakanına yazdıkları mektupları basın ile paylaştılar. Tüm ülkedeki kurumları temsilen Maliye Bakanı “Rishi Sunak’’dan halka verilen 12 milyar sterlinlik desteğe benzer bir desteğin enerji giderlerini karşılamak üzere acilen kendilerine verilmesini istediler. Bu destek verilmezse bir çok işletmenin kapanma zorunda kalacağını hem bakanla hem halkla paylaştılar.
Görüldüğü üzere yaşanan sıkıntıların global olması ve çözümünün zaman alacağı bilinci içinde hükümetin bir taraftan hem halka hem sanayi ve ticaret hayatına destek verirken diğer taraftan tüm taraflarla gerçekleri paylaşmak zorunluluğu var ve bunları zaman geçirmeden yapması kaçınılmaz ve elzem.